Historiek - Sas Rijkevorsel

Prachtige historiek

Baksteenproductie is al sinds midden 19^de eeuw een belangrijke nijverheid in de streek. Met de opening van de Vaart (kanaal Dessel-Schoten) in 1875 nam de baksteennijverheid toe en kende een ongekende bloei.

Steenbakkerij Sas is opgericht in 1906 als één van de laatste steenbakkerijen door Jan Janssen uit Rijkevorsel en Jan Coppé uit Broechem. Bij de start bestond de fabriek uit een ringoven met droogloodsen en fabricageloodsen. Later werd stelselmatig uitgebreid.

Lange tijd is de steenbakkerijnijverheid toonaangevend in Rijkevorsel. Begin jaren ’80 zijn er echter nog maar twee steenbakkerijen actief (Terca en Sas). In de jaren ’90 neemt Terca ook Sas over en komt de steenbakkerij zo in handen van de Wienerberger-groep tot de sluiting in 2009.

De gemeente Rijkevorsel werd eigenaar van de site in 2010. In 2017 werden sloopwerken uitgevoerd. Enkele originele elementen, waaronder de iconische schouw en de droogoven blijven bewaard en dragen bij aan het unieke karakter van de site. Deze zijn centraal op de site gelegen en dienen als groene buffer tussen de woongebieden. Ook de neogotische Sint-Jozefkapel uit 1912 blijft bewaard.

De huidige site met de bewaarde oven en schouw refereert naar het rijke steenbakkersverleden van de regio en Sint-Jozef als één van de arbeidersdorpen in het bijzonder. De nieuwe architectuur wil een eerbetoon zijn aan dit rijke verleden en de herinnering aan de droogloodsen en kleischuren laten doorleven in het gebruik van de gevelstenen en dakstructuur. Het gebouw De Klampoven, de voormalige productiehal, herneemt het karakteristieke silhouet en bruinrode baksteen. De nokwoningen refereren aan de typische dakstructuur van de droogloodsen. De straten zijn zo gericht dat ze perspectief bieden op het industriële erfgoed op de site: het ovengebouw, de arcadebogen en de historische voorgevel.

Het nieuwe Gammersplein fungeert als ruimte om te ontmoeten, spelen en beleven.